CBAM (Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması) ile Türkiye'deki Üretim Firmalarını Neler Bekliyor?

Avrupa Birliği'nin (AB) iklim politikaları kapsamında hayata geçirdiği CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism - Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması), dünya ticaretinde önemli bir dönüm noktası yaratıyor. 2023 itibariyle uygulamaya konulan bu mekanizma, AB'ye ihracat yapan Türk firmaları için de yeni düzenlemeler ve maliyetler getirecek. Peki, CBAM Türkiye'deki üretim firmalarını nasıl etkileyecek ve bu sürece nasıl hazırlanmalılar?

CBAM Nedir ve Hangi Sektörleri Etkileyecek?

CBAM, karbon yoğun endüstrilerde karbon kaçağını önlemek ve AB'nin karbon emisyonlarını azaltma hedeflerini desteklemek amacıyla geliştirilmiş bir mekanizmadır. Bu sistem ile AB'ye ithal edilen bazı ürünlerin karbon içeriğine göre ek maliyetler uygulanacak.

CBAM'in ilk aşamada etkileyeceği ana endüstriler şunlardır:

• Demir çelik

• Alüminyum

• Çimento

• Elektrik

• Güclendirilmiş gübre

• Hidrojen

Bu endüstrilerden AB'ye ihracat yapan firmalar, üretim süreçlerinde oluşan karbon emisyonlarını hesaplamak ve raporlamak zorunda kalacak.

Türkiye'deki Üretim Firmalarının Karşılaşacakları Zorluklar

Türk sanayisi, özellikle demir-çelik ve alüminyum gibi yoğun karbon emisyonuna sahip sektörlerde önemli bir oyuncu konumunda. CBAM ile birlikte şu zorluklar gündeme gelecek:

1. Karbon Emisyonu Raporlama ve Doğrulama Gerekliliği

CBAM kapsamında, ihracat yapan firmalar karbon ayak izlerini detaylı bir şekilde hesaplamak ve bu verileri AB tarafından belirlenen şekilde raporlamak zorunda kalacaklar. Bu, teknik bilgi ve ek maliyet gerektiren bir süreç olacak.

2. Ek Vergi ve Maliyet Artışı

Karbon emisyonu yüksek olan üretim süreçleri nedeniyle, Türk firmalarının AB'ye ihracat yaparken ek karbon vergileri ödemesi gerekecek. Bu da rekabet gücünü zayıflatabilir.

3. Yeşil Dönüşüm Yatırım Gerekliliği

CBAM'e tabi olmamak veya daha düşük karbon maliyetleriyle rekabet edebilmek için temiz enerjiye ve sürdürülebilir üretim teknolojilerine yatırım yapmak gerekecek. Bu da şirketlerin finansal planlamalarında yeni yatırım kalemleri oluşturmasını zorunlu hale getiriyor.

4. Tedarik Zinciri Etkisi

AB'ye doğrudan ihracat yapmayan ancak AB ile ticaret yapan firmalar da dolaylı olarak CBAM'den etkilenebilir. Çünkü AB'li alıcılar, karbon ayak izi düşük olan ürünlere yönelebilir ve bu da Türk tedarikçileri olumsuz etkileyebilir.

CBAM'e Uyum Sağlamak İçin Firmalar Ne Yapmalı?

Türk firmaların CBAM düzenlemesine uyum sağlayabilmesi için atması gereken adımlar şunlar:

1. Karbon Emisyonu Takibi:

   • Üretim süreçlerindeki karbon emisyonlarını hesaplayacak sistemleri kurmak.

   • Uluslararası standartlara uygun raporlama altyapısı oluşturmak.

2. Düşük Karbonlu Teknolojilere Geçiş:

   • Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak.

   • Enerji verimliliğini artıracak teknolojilere yatırım yapmak.

3. Yeşil Sertifikalara Yönelme:

   • ISO 14001, EPD (Environmental Product Declaration) gibi sürdürülebilirlik belgelerine sahip olmak.

4. Devlet Teşvikleri ve Fonları Değerlendirmek:

   • Türkiye'de karbon azaltımı ve yeşil enerjiye geçiş için sunulan destek programlarından yararlanmak.

Özetle;

CBAM, Türkiye'deki sanayi ve üretim firmaları için yeni bir dönemin başlangıcını ifade ediyor. Karbon emisyonlarını azaltmayan ve yeşil dönüşüme uyum sağlayamayan firmalar için maliyetler artacak ve rekabet avantajı azalacak.Ancak bu dönüşümü erkenden başlatan ve sürdürülebilir üretime geçiş yapan firmalar, AB pazarında daha güçlü bir konum elde edebilir.

Türkiye'deki üretim sektörü, bu yeni düzene hızlı uyum sağlayarak yeşil ekonomiye geçişi bir fırsat olarak değerlendirebilir. Bu nedenle şirketlerin karbon emisyonlarını azaltma stratejilerini bugün belirlemeleri büyük önem taşıyor.